ฐานะการคลังของรัฐบาลตามระบบกระแสเงินสดประจำเดือนมีนาคม 2552 และในช่วง 6 เดือนแรกปีงบประมาณ 2552 ( ตุลาคม 2551 — มีนาคม 2552)

          นายสมชัย สัจจพงษ์ ผู้อำนวยการ สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง ในฐานะโฆษก กระทรวงการคลัง ได้แถลงฐานะการคลังของรัฐบาลตามระบบกระแสเงินสด ในเดือนมีนาคม 2552 ซึ่งขาดดุลเงินงบประมาณจำนวน 89,882 ล้านบาท ส่งผลให้ในช่วง 6 เดือนแรกของปีงบประมาณ 2552 รัฐบาลขาดดุลเงินงบประมาณรวม 411,895 ล้านบาท และเมื่อรวมกับดุลเงินนอกงบประมาณที่เกินดุล 18,148 ล้านบาท ทำให้รัฐบาลขาดดุลเงินสดรวมทั้งสิ้น 393,747 ล้านบาท ซึ่งสะท้อนบทบาทหลักของนโยบายการคลังในการกระตุ้นเศรษฐกิจตามเป้าหมายที่รัฐบาลกำหนดไว้ โดยมีรายละเอียด ดังนี้
         1. ฐานะการคลังเดือนมีนาคม 2552
         1.1 รัฐบาลมีรายได้นำส่งคลัง 105,463 ล้านบาท สูงกว่าเดือนเดียวกันปีที่แล้ว 9,641 ล้านบาท (คิดเป็นร้อยละ 10.1) โดยมีสาเหตุสำคัญจากการจัดเก็บภาษีเงินได้ปิโตรเลียม และภาษีสรรพสามิตจากน้ำมัน ได้เพิ่มสูงขึ้นเมื่อเทียบกับเดือนเดียวกันปีที่ผ่านมา
         1.2 รัฐบาลมีการเบิกจ่ายเงินงบประมาณทั้งสิ้น 195,345 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากเดือนเดียวกันปีที่แล้วจำนวน 70,198 ล้านบาท (คิดเป็นร้อยละ 56.1) ทั้งนี้ เนื่องจากพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติมประจำปีงบประมาณ 2552 มีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2552 และได้มีการเบิกจ่ายงบประมาณดังกล่าวที่สำคัญ ได้แก่ โครงการช่วยเหลือค่าครองชีพประชาชนและบุคลากรภาครัฐ (เช็คช่วยชาติ 2,000 บาท) และโครงการสนับสนุนการจัดการศึกษาโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย 15 ปี สำหรับการเบิกจ่ายในเดือนมีนาคมประกอบด้วยรายจ่ายประจำจำนวน 164,251 ล้านบาท เพิ่มขึ้นร้อยละ 63.6 เมื่อเทียบกับเดือนเดียวกันปีที่แล้ว และรายจ่ายลงทุนจำนวน 14,222 ล้านบาท เพิ่มขึ้นร้อยละ 8.5 เมื่อเทียบกับเดือนเดียวกันปีที่ผ่านมา ( ตารางที่ 1)
          ตารางที่ 1 การเบิกจ่ายงบประมาณในเดือนมีนาคม 2552
                                                                                                                                                                        หน่วย: ล้านบาท

เดือนมีนาคม                          เปรียบเทียบ          
                         2552     2551       จำนวน   ร้อยละ  
1. รายจ่ายปีปัจจุบัน           178,473  113,533    64,940  57.2  
1.1 รายจ่ายประจำ           164,251  100,423    63,828  63.6  
1.2 รายจ่ายลงทุน            14,222   13,110     1,112   8.5    
2. รายจ่ายจากงบประมาณปีก่อน  16,872   11,614     5,258   45.3  
3. รายจ่ายรวม ( 1+2)        195,345  125,147    70,198  56.1

          ที่มา: กรมบัญชีกลาง
         
         1.3 จากรายได้นำส่งคลังและการเบิกจ่ายเงินงบประมาณของรัฐบาลข้างต้นส่งผลให้ดุลเงินงบประมาณในเดือนมีนาคม 2552 ขาดดุล 89,882 ล้านบาท เมื่อรวมกับดุลเงินนอกงบประมาณที่ขาดดุล 4,380 ล้านบาท ทำให้รัฐบาลขาดดุลเงินสดจำนวน 94,262 ล้านบาท ซึ่งรัฐบาลได้ชดเชยการขาดดุลด้วยการกู้เงินโดยออกพันธบัตร และตั๋วเงินคลัง จำนวน 87,000 ล้านบาท ส่งผลให้ดุลเงินสด (หลังกู้ชดเชยการขาดดุล) ขาดดุลจำนวน 7,262 ล้านบาท (ตารางที่ 2)

          ตารางที่ 2 ฐานะการคลังตามระบบกระแสเงินสดเดือนมีนาคม 2552
                                                                                                                                                                      หน่วย: ล้านบาท

มีนาคม                             เปรียบเทียบ                  
                        2552     2551       จำนวน            ร้อยละ  
1. รายได้                 105,463  95,822     9,641    10.1          
2. รายจ่าย                195,345  125,147    70,198   56.1          
3. ดุลเงินงบประมาณ         -89,882  -29,325    -60,557  206.5          
4. ดุลเงินนอกงบประมาณ      -4,380   5,464      -9,844   -180.2        
5. ดุลเงินสดก่อนกู้ ( 3+4)     -94,262  -23,861    -70,401  295.0          
6. เงินกู้เพื่อชดเชยการขาดดุล  87,000   11,178     75,822   678.3          
7. ดุลเงินสดหลังกู้ ( 5+6)     -7,262   -12,683    5,421    -42.7

          ที่มา: กรมบัญชีกลาง และ สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง

         2. ฐานะการคลังในช่วง 6 เดือนแรกปีงบประมาณ 2552 ( ตุลาคม 2551 — มีนาคม 2552)
         2.1 รายได้นำส่งคลัง รัฐบาลมีรายได้นำส่งคลังทั้งสิ้น 559,886 ล้านบาท ต่ำกว่าช่วงเดียวกันปีที่แล้วจำนวน 70,786 ล้านบาท (คิดเป็นร้อยละ 11.2) โดยมีสาเหตุหลักมาจากการจัดเก็บภาษีที่สำคัญ ได้แก่ ภาษีมูลค่าเพิ่ม ภาษีภาษีสรรพสามิตน้ำมัน อากรขาเข้า ภาษีธุรกิจเฉพาะ และภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาลดลง รวมทั้งการนำส่งรายได้ของรัฐวิสาหกิจที่ลดลงมาก ในขณะที่การคืนภาษีของ กรมสรรพากร เพิ่มขึ้นในอัตราที่สูง
         2.2 รายจ่ายรัฐบาล การเบิกจ่ายงบประมาณของรัฐบาลมีจำนวนทั้งสิ้น 971,781 ล้านบาท สูงกว่าช่วงเดียวกันปีที่แล้วจำนวน 176,300 ล้านบาท (คิดเป็นร้อยละ 22.2) โดยแบ่งออกเป็นรายจ่ายปีปัจจุบัน 885,362 ล้านบาท คิดเป็นอัตราการเบิกจ่ายร้อยละ 45.4 ของวงเงินงบประมาณ ( 1,951,700 ล้านบาท) โดยแบ่งออกเป็นรายจ่ายประจำ 757,228 ล้านบาท สูงกว่าช่วงเดียวกันปีที่แล้วร้อยละ 27.2 และรายจ่ายลงทุน 128,134 ล้านบาท ต่ำกว่าช่วงเดียวกันปีที่แล้ว ร้อยละ 2.6 และรายจ่ายปีก่อน 86,419 ล้านบาท (ตารางที่ 3)

          ตารางที่ 3 การเบิกจ่ายงบประมาณในช่วง 6 เดือนแรกของปีงบประมาณ 2552
                                                                                                                                                                          หน่วย: ล้านบาท

6 เดือนแรก                                 เปรียบเทียบ                
                          ปีงบประมาณ 2552   ปีงบประมาณ 2551   จำนวน     ร้อยละ  
1. รายจ่ายปีปัจจุบัน           885,362         726,978         158,384  21.8  
1.1 รายจ่ายประจำ           757,228         595,483         161,745  27.2  
1.2 รายจ่ายลงทุน             128,134         131,495         -3,361   -2.6  
2. รายจ่ายจากงบประมาณปีก่อน   86,419          68,503          17,916   26.2  
3. รายจ่ายรวม ( 1+2)        971,781         795,481         176,300  22.2

          ที่มา: กรมบัญชีกลาง

         2.3 ดุลการคลังรัฐบาลตามระบบกระแสเงินสด จากรายได้นำส่งคลังและการเบิกจ่ายเงินงบประมาณของรัฐบาล ส่งผลให้ดุลเงินงบประมาณขาดดุล 411,895 ล้านบาท และเมื่อรวมกับดุลเงินนอกงบประมาณที่เกินดุลจำนวน 18,148 ล้านบาท ซึ่งมีสาเหตุหลักจากการได้รับชดใช้เงินคงคลังจำนวน 27,540 ล้านบาท ทำให้ดุลการคลัง ( ดุลเงินสด) ของรัฐบาลขาดดุล 393,747 ล้านบาท ทั้งนี้ รัฐบาลได้บริหารเงินสดให้สอดคล้องกับความต้องการใช้เงิน รวมทั้งเพื่อเป็นการประหยัดภาระดอกเบี้ย จึงได้ชดเชยการขาดดุลดังกล่าวด้วยการออกพันธบัตร ตั๋วสัญญาใช้เงิน และตั๋วเงินคลังจำนวน 215,530 ล้านบาท และใช้เงินคงคลัง 178,217 ล้านบาท (ตารางที่ 4)

          ตารางที่ 4 ฐานะการคลังตามระบบกระแสเงินสดในช่วง 6 เดือนแรกปีงบประมาณ 2552
                                                                                                                                                                        หน่วย: ล้านบาท

6 เดือนแรก                                 เปรียบเทียบ                
                        ปีงบประมาณ 2552   ปีงบประมาณ 2551   จำนวน     ร้อยละ  
1. รายได้                 559,886         630,672         -70,786   -11.2  
2. รายจ่าย                971,781         795,481         176,300   22.2    
3. ดุลเงินงบประมาณ         -411,895        -164,809        -247,086  149.9  
4. ดุลเงินนอกงบประมาณ      18,148          -8,979          27,127    -302.1  
5. ดุลเงินสดก่อนกู้ (3+4)     -393,747        -173,788        -219,959  126.6  
6. เงินกู้เพื่อชดเชยการขาดดุล   215,530         85,448          130,082   152.2  
7. ดุลเงินสดหลังกู้ ( 5+6)     -178,217        -88,340         -89,877   101.7

          ที่มา: กรมบัญชีกลาง และ สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง

ที่มา : กระทรวงการคลัง